مراسمات سوم هفتم و چهلم را ایرانیان طبق رسم و رسومات از گذشته ها برگزار می‌کنند. در این مطلب قصد داریم تا درباره فلسفه و ریشه برگزاری این مراسمات توضیحاتی را به شما ارائه دهیم. با سنگ بهشت همراه باشید تا درباره نحوه برگزاری و فلسغه مراسمات سوم، هفتم و چهلم مرحوم آشنا شوید.
فلسفه مراسم سوم،هفتم و چهلم
بسیاری از مسائلی که هم‌اکنون در جامعه جزء سنت های فراموش نشدنی مردم شده است، فاقد وجاهت شرعی و دینی می‌باشد. یکی از سنت ها، مراسمی است که هنگام فوت و خصوصاً بعد از فوت تحت عنوان های مختلف برگزار میشود. در حالی که برخی از این کارها بر عکس روایات و احکام دینی می‌باشد.
زمانی که فردی فوت می‌کند مراسمات مختلفی مانند سوم،هفتم و چهلم برای شخص برگذار می‌کنند و اغلب برای افراد، فلسفه این مراسمات جای سوال است.
علت گرفتن مراسم سوم، هفتم و چهلم برای اموات چیست و چگونه باید چهلم مرده را محاسبه کرد؟ برای اغلب افراد این موضوع سوال است که فلسفه گرفتن این مراسمات برای مرده چیست.
علت برگزاری مراسم سوم، هفتم و چهلم برای میت
حکمت اینکه برای اموات مراسم‌هایی مانند شب سوم، هفتم و چهلم برگزار می‌نمایند چیست و آیا در قرآن و احادیث، به این موضوع اشاره شده است یا خیر؟
در پاسخ به این پرسش، باید گفت که هیچ مطلبی به صراحت در قرآن و احادیث، به این مسئله نپرداخته است، ولی براساس برخی از روایاتی که در مورد متوفی و بازماندگان او وجود دارد پاسخ به این سوال مشخص می شود.
دسته اول، روایاتی که حال اموات در عالم برزخ را بیان کرده است و نگرانی، احتیاج و مشکلات آنان را می گوید و اینکه از بازماندگان خود چه انتظاراتی دارند.
دسته دوم، روایاتی هستند که کارهایی که بازماندگان می توانند برای اموات انجام دهند را، بازگو می‌کنند. این کارها عبارتند از:
۱. جلسات عزاداری برای اموات توسط بازماندگان.
۲. صدقه و استغفار و نماز و روزه و حج نیابتی و اطعام و ادای بدهکاری های شرعی و عرفی.
۳. تسلیت دوستان به بازماندگان.
دسته سوم، روایاتی هستند که بیان می‌کنند چه موقعی روح انسان، به سراغ جسم خود می‌رود و از هم پاشیدگی بدنش او را ناراحت می کند و یا چه هنگامی روح، برای دیدن اهل خانه و محل زندگی دنیایی خود می‌آید و از دیدار آنها و جدایی از زندگی دنیوی خود ناراحت می شود. در این ایام انسان باید بنابر وظیفه شرعی خود، برای تسلای اموات، خیرات بدهد تا حقی از او ادا شود. این ایام به طور حتم شب اول پس از خاکسپاری، روز سوم، هفتم و چهلم متوفی می‌باشد. به همین علت، برگزاری مراسم در این این زمان ها، شاید به این دلیل است که روح ناراحت و نگران است و این مراسمات، باعث تسلای خاطر، آرامش و آمرزیده شدن او شود.
همچنین برگزاری مراسم سوم، هفتم و چهلم و سالگرد، به دلیل حفظ یاد و خاطره گذشتگان و احترام به آن ها می‌باشد و نیز، باعث تسکین قلوب بازماندگان است.
ریشه مراسم سوم، هفتم و چهلم
در فرنگ اسلامی عدد 40 بسیار عدد مقدسی است. اکثر پیامران الهی، در سن چهل سالگی به مقام نبوت رسیده‌اند. همچنین پیامبر اکرم (ص) درباره مراسم چهلم فرموده‌اند: آثار گناه تا چهل روز در روح فرد فوت شده باقی است.
با توجه به آموزه های دینی و روایات، درباره مراسم سوم، هفتم و چهلم و دیگر مراسمات کفن و دفن، باید بعد از فوت یک شخص، به مدت 3 روز عزاداری کرد و به افرادی که در مراسمات شرکت می‌نمایند، غذا داد.
علت گذاشتن سنگ قبر چهل روز بعد از فوت
پیامبر اکرم صلی الله در مورد مراسم چهلم فرد فوت شده می‌فرمایند: ای ابوذر! هنگامی که مومنی از دنیا می‌رود، زمین تا ۴۰ روز برای فقدان او گریان و عزادار است.
برخی خرافات در رابطه با گذاشتن سنگ قبر در روز چهلم وجود دارد.
برای مثال، بعضی از افراد، بر این باور هستند که در روز چهلم کمی از فشار قبر کم میشود و به همین دلیل، بهترین زمان برای گذاشتن سنگ قبر، همین روز است.
عده دیگری از افراد نیز بر این عقیده باور دارند که در روز چهلم بعد از مرگ، بدن متوفی تجزیه میشود و … .
در رابطه با گذاشتن سنگ قبر در مراسم چهلم دلیل خاص و علمی و فقهی وجود ندارد تنها دلیل قانع کننده و مناسبی که در مورد گذاشتن سنگ قبر می‌تواند وجود داشته باشد این مسئله است که پس از گذشت ۴۰ روز از دفن متوفی، محل دفن برای نصب سنگ مزار، شرایط بهتری پیدا می‌کند.
چرا سنگ قبر را چهلم میگذارند؟
آرامستان ها از وارثین متوفی می خواهند زمانی که یادبود خود را نصب می‌نمایند، هر گونه آلودگی که در اطراف قبر وجود دارد را، برطرف نمایند. اغلب مردم فکر نمی‌کنند که زمین، نیازی به تنظیم داشته باشد. هنگامی که فردی در زیر زمین دفن می‌گردد مقدار زیادی خاک جابجا می‌گردد. با یک بارندگی تراکم خاک تغییر می‌یابد. به همین دلیل، اگر سنگ قبر را زودتر نصب کنید باعث میشود خاک نشست کند و سنگ ترک بردارد. به یاد داشته باشید زمانی که خاک زیر زمین شروع به نشست می کند، خاک بالا و همه همه چیز هایی که در بالای آن قرار گرفته اند نیز، حرکت می‌نماید. برای پیش گیری از این نشست، باید خاک را آب داد و در حالت نم‌ناک و خیس، کمی کوبید تا نشست مورد نیاز قبل از نصب سنگ قبر، صورت بگیرد.
اتفاقاتی که روز چهلم برای میت می‌افتد
تا به حال با خود فکر کرده‌اید چرا برای مرده چهلم می‌گیرند و یا روز چهلم مرده چه اتفاقی برای مرده می‌افتد؟ روایاتی که وجود دارند، بیانگر این موضوع هستند که وقتی روح انسان به سراغ جسم از هم تنیده خود می‌رود، بسیار غمگین میشود.
به همین دلیل، برای تسلای اموات بازماندگان، در روز چهلم برای وحی مراسم می‌گیرند. این گونه مراسمات، علاوه بر اینکه باعث تسکین قلوب بازماندگان می‌گردد، برای آمرزیده و آرامش شدن شخصی که فوت شده است نیز تاثیر فراوانی می‌گذارد.
چرا چهلم میت را به تعداد فرزندان کم می کنند؟
در بعض نقاط ایران، برای تعیین روز مراسم چهلم فرد فوت شده، تعداد فرزندان یا تعداد فرزندان پسر را از عدد 40 کم می‌نمایند و دلیل آن را، طولانی شدن عمر فرزندان می‌دانند. آیا این کار درست است؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که کم کردن تعداد فرزندان از عدد 40 برای تعیین روز چهلم کاملا خرافات می‌باشد و هیچ پایه و اساس مذهبی و دینی ندارد. آنچه در آموزه های دینی و روایات مشخص شده است، این است که بعد از فوت فرد، برگزاری 3 روز عزاداری و اطعام افرادی که در مراسم شرکت می کنند مستحب می‌باشد و برگزاری مراسم‌هایی همچون سوم، هفتم و چهلم هیچ مبنایی ندارد. این به این معنی نیست که برگزاری چنین یادبودهایی خوب نیست برعکس خواندن دعا و نیایش به روح مرحوم می رسد اما بدعت گذاری در چنین مسائلی، جایز نیست.
فرض کنید فردی 4 همسر داشته باشد و از هر کدام ۱۰ فرزند، پس با این حساب باید 4۰ روز از ۴۰ کم کرد که میشود 0. بنابراین این رسم، منطبق بر عقل و شرع نیست و روزشماری مراسم چهلم، از همان روز مرگ آغاز می‌گردد نه روز دفن میت.
نحوه محاسبه چهلمین روز درگذشت
با رجوع به تاریخ می بینیم که مراسم چهلم امام حسین (ع)، سرور و سالار شهیدان درست از روز به شهادت رسیدن آن حضرت محاسبه شده است و نه از روز دفن و به خاک سپردن ایشان. لذا نحوه محاسبه چهلم میت، می‌بایست روز فوت را، روز اول در نظر گرفت و چهلم، از روز فوت انسان محاسبه می‌گردد. این روش محاسبه، سیره اهل بیت (ع) است.
آداب مراسمات سوم، هفتم و چهلم
آداب این مراسم‌ها اینگونه است که باید در قدم اول، روز و ساعت و مکان اجرای مراسم را مشخص گردیده و اعلامیه‌ها را، پخش کنید.
مراسم چهلم بهتر است حداقل از دو هفته قبل اطلاع رسانی شود تا مهمان‌ها بتوانند برنامه‌ریزی‌های خود را برای حضور در مراسم انجام دهند. مکان برگزاری مراسمات، با توجه به شرایطی که وجود دارد و مقدار بودجه‌ای که برای این کار در نظر گرفته اید، انتخاب میشود.
چگونگی پذیرایی مراسم سوم، هفتم و چهلم
یکی از قسمت‌های رایج و مهم تمامی مجالس ترحیم، به خصوص مراسم‌های سوم، هفتم و چهلم پذیرایی مراسم است. پذیرایی مراسم، با توجه به نظر و سلیقه و عقیده صاحبان عزا انتخاب می‌گردد. در مراسم چهلم، برای پذیرایی مهمانان از میوه‌جات، شیرینی‌ها، انواع کیک، حلوا، خرما، و نوشیدنی استفاده میشود.
بعضی از اشخاص برای سهولت در پذیرایی برای مهمانان خود، پک‌های میوه و نوشیدنی آماده می‌کنند و در آخر مراسم، و در زمان خروج به مهمان‌های خود پک میوه را پخش می‌کنند. بعضی از اشخاصی هم که این مراسم‌ها نمی‌گیرند، تمامی هزینه‌ها را به خیریه اهدا می‌نمایند.
