یکی از سنت های بسیار زیبایی که ما ایرانی ها پس از فوت عزیزان برگزار می کردیم، برگزاری مراسم سوم، هفتم و چهلم است که متاسفانه امروزه در حال از بین رفتن است. سابقه مراسم سوم، هفتم و چهلم به قرن ها قبل باز می گردد و ما در متون دینی و ملی خود تعداد بسیار زیادی شرایط را مشاهده می کنیم که برای متوفی مراسم مختلف را برگزار می شد. سوالی که برای بسیاری از افراد پیش می آید، این است که آیا این مراسم ریشه در تفکرات مذهبی دارد و یا به میراث ملی ما باز می گردد. امروز در وب سایت سنگ بهشت قصد داریم همراه با شما نگاهی کاملا متفاوت به مراسم عزاداری انداخته و آن را از نقطه نظرات مختلف، ارزیابی کنیم.
فلسفه مراسم سوم، هفتم و چهلم
بر اساس تحقیقاتی که تیم ما در مجموعه سنگ بهشت تا به امروز انجام داده است، به این نتیجه رسیده ایم که هر یک از مراسم خواستگاه متفاوتی دارد. به عنوان مثال مراسم سوم، ریشه در تفکرات اسلامی و شاید هم مسیحیت دارد. بر اساس روایات مختلف توسط حضرت محمد و امام های ما توصیه شده که پس از فوت عزیزان، باید در کنار بازماندگان باقی مانده و تا سه روز اجازه ندهیم آن ها غذایی را آماده کنند. ولی اگر بخواهیم در مورد دید مسیحیت به این مطلب نگاه کنیم، بنا به نوشته های انجیل، حصرت مسیح پس از به صلیب کشیده شدن (بر اساس تفکرات مسیحیت نه دین مبین اسلام) سه روز طول کشید تا به سمت مردم باز گردد، به همین دلیل در بخش هایی از دنیا و حتی پیش از ظهور اسلام بازماندگان، روز سوم را مقدس دانسته و مراسمی را برای شادی روح متوفی برگزار می کردند.
بحث هفتم کاملا ریشه در تفکرات ایرانی دارد و بسیاری از متون باستانی نشان می دهند که ایرانی ها پس از فوت بزرگان همانند ازدواج، هفت روز برای اموات خود بزرگداشت برگزار می کردند. این مراسم در زمان مرگ سیاوش نیز انجام می شد و بنا به حکاکی های دیده شده، بعد از فوت همسر پادشاهان، روز های چهلم و چهل هشتم نیز به عنوان روز احترام یاد می شده است. البته آموزه های دین مبین اسلام نیز اهمیت روز چهلم را در احادیث برای ما نشان داده و گفته می شود که پس از چهلم، روح انسان مسیر خود را به سمت برزخ پیدا می کند.
علت برگزاری مراسم سوم، هفتم و چهلم برای میت
اگر از نقطه نظر مذهبی به این مراسم نگاهی بیاندازیم، بر اساس گفته پیامبر عظیم الشان اسلام هنگامی که عزیزی را از دست می دهیم، برای اینکه بازماندگان به تسلی خاطر برسند، باید در کنار آنها حضور داشته باشیم. ولی علاوه بر این، بخش دیگری نیز به آرامش متوفی باز می گردد. بازماندگان به منظور اینکه کمک کنند روح متوفی راحت تر مسیر خود را در دنیای بعدی پیدا کنند، کنار هم حضور بهم می رسانند و با انجام مراسم مختلف مذهبی، تلاش می کنند باعث آرامش روح متوفی شوند.
ریشه مراسم سوم، هفتم و چهلم
فلسفه روز چهلم در دین مبین اسلام ، مسیحیت و یهودیت مشابه بوده و حتی این مسئله در ایران باستان نیز بسیار شایسته بوده است. پس از مرگ سیاوش، رستم 40 روز صبر کرد و سپس نسبت به حمله و انتقام سیاوش، اقدام کرد. در احادیثی که از حضرت محمد شنیده ایم، عنوان می شود تا روز چهلم تمامی اموات مسیر خود را به سمت دنیای برزخ پیدا می کنند که به همین دلیل بسیاری از افراد تا روز چهلم بازماندگان عزاداری می کنند. این سنت در ارتدکس های مسیحی نیز بسیار شایع است و معمولا خانواده ها تا روز چهلم به صورت مستمر به خانه متوفی می روند. به گفته مورخان مسیحی، این مراسم از سنت های باستانی ایرانی و یا اسلامی به سمت روسیه و اروپای شرقی رفته است.
چرا تا چهلم سنگ قبر نمیگذارند
زمانی که در مورد این مسئله تحقیق می کردیم، عوامل مختلفی را نسبت به این مسئله مشاهده کردیم. اولین عاملی که سبب می شود سنگ قبر را بعد از چهلم بر روی مزار بگذارند، عوامل محیطی است که ممکن است در بلند مدت باعث شکسته شدن سنگ شود. خاکی که در قبرستان ها وجود دارد، مخصوصا در شهرستان ها معمولا با نشست زمین همراه است و اگر سنگ قبر را زودتر بر روی قبر قرار دهید، ممکن است به راحتی شکسته شود. به همین دلیل ما فروشندگان سنگ قبر به عنوان کارشناسان این حوزه همیشه پیشنهاد می کنیم بعد از چهلم متوفی، سنگ قبر جدید نصب شود. از سوی دیگر خاک همیشه با آلودگی های محیطی نیز همراه است. در صورتی که سنگ خیلی زود بر روی خاک قرار گیرد، ممکن است این آلودگی ها هیچ وقت از قبر جدا نشود و حتی در زیارت اهل قبور به بازماندگان نیز سرایت کند.
خرید انواع مدل های سنگ قبر با قیمت مناسب از مجموعه سنگ بهشت
چرا چهلم میت را به تعداد فرزندان کم می کنند؟
در طی سال ها شایعات و سنت های بسیار متفاوتی در مورد مراسم چهلم شنیده می شود و یکی از آن ها کم کردن روزهای برگزاری چهلم در ازای فرزندانی است که متوفی داشته است. این سنت که ریشه ای ملی دارد، هیچ زمینه دینی ندارد و تنها در بخش های بسیار محدودی از کشور، امروزه برگزار می شود. دلیلی که برای این کار از گذشتگان ذکر شده است، افزایش طول عمر فرزندان متوفی است که دیگر خیلی در داخل کشور به آن توجه نمی شود.
نحوه محاسبه چهلمین روز درگذشت
دو رویکرد بسیار متفاوت در مورد محاسبه وجود دارد که افراد باید بر اساس شهر و فرهنگی که در آن زندگی می کنند، یکی از آن ها را اتخاذ کنند. در صورتی که بخواهیم از دیدگاه دین اسلام به این مسئله نگاه کنیم، اربعین حسینی دقیقا 40 روز پس از به شهادت رسیدن امام حسین برگزار می شود، ولی این مسئله همیشه صادق نیست. در داخل کشور، چهلم را پس از به خاک سپاری افراد محاسبه می کنند. از سوی دیگر در بحث سیاسی و در زمان انقلاب اسلامی به منظور بزرگداشت شهیدان، این راه چهلم را پس از روز شهادت به حساب می آوردند. از این رو می توان استدلال کرد که در شرایط عادی معمولا از روز دفن، چهلم محاسبه می شود. ولی در موارد خاص که روز دقیق دفن مشخص نیست معیار را بر روی روز فوت قرار می دهند.
آداب مراسمات سوم، هفتم و چهلم
در گذشته مراسم چهلم یکی از ارکان اصلی عزاداری برای متوفی بود و معمولا این مراسم را در تالارها و با صرف پذیرایی مفصل برگزار می کردند. ولی در شرایط اقتصادی کنونی این رویکرد بسیار تغییر کرده و افراد ترجیح می دهند تنها روزهای سوم و هفتم را برگزار کنند که البته در برخی از شهرستان ها روز هفتم نیز کم رنگ شده است. ولی در روز چهلم معمولا افراد بر سر مزار متوفی رفته و از مهمان ها پذیرایی می کنند، پس از حضور بر سر مزار، معمولا تمامی مهمان ها به خانه متوفی رفته و از بازماندگان تقاضا می کنند تا نسبت به در آوردن لباس های سیاه خود اقدام کنند.
چگونگی پذیرایی مراسم سوم، هفتم و چهلم
پذیرایی از مهمان ها را باید یکی از اصلی ترین بخش های مراسم سوم، هفتم و چهلم به حساب بیاوریم که در ایران نسبت به دیگر کشورها این مسئله با دقت بسیار بالایی صورت می گیرد. در داخل کشور و مراسم ایرانی ها از حلوا ، میوه ، آبمیوه ، چایی یا قهوه و همچنین غذا برای پذیرایی از مهمانها استفاده می شود.
سنگ بهشت همراه شما در خرید سنگ قبر
در صورتی که قصد دارید برای دوستان یا عزیزان خود سنگ قبر سفارش دهید، بهتر است ده روز پس از خاک سپاری، نسبت به سفارش محصول مد نظر اقدام کنید. از آنجایی که طراحی و اجرای سنگ مزار می تواند تا یک ماه طول بکشد بهتر است نسبت به خرید سنگ قبر پیش از رسیدن چهلم اقدام کنید.