زیارت اهل قبور از گذشته در بین مردم مرسوم است. معمولا هر هفته یک یا چند بار همه به مکزار عزیزانی که در بین ما نیستند سر می‌زنند. این کار بسیار باعث خشنودی آنها می‌شود و از همین رو اغلب مردم سعی بر انجام آن دارند. در ادامه یک سری آداب و رسوم در رابطه با همین امر نیکو بازگو کردیم.
بهترین روز برای رفتن به قبرستان
طبق روایات نقل شده حکم زیارت اهل قبور بعد از ظهر پنج شنبه و جمعه تا هنگام ظهر برای عزیزان درگذشتگه خوب است. روایتی بر مبنای اینکه زیارت قبرستان در روز های دیگر بد باشد، نداریم. اما رفتن به زیارت اهل قبور دارای آدابی است. سنگ بهشت اطلاعات کاملی در رابطه با بهترین روز برای زیارت اهل قبور و حکم دیگر روز ها در اختیار شما قرار می‌دهد.
در کتاب وسائل الشيعه، جلد دوم صفحه ی 225 یک روایتی آمده است که حضرت فاطمه (ع) شنبه ها پس از نماز ظهر برای زیارت اهل قبور به قبرستان می‌رفتند.
احکام روز های هفته
در روایات بسیار زیادی نوشته شده که در چه روزهایی بهتر است به قبرستان برویم در این بخش به حکم زیارت قبور در روزهای هفته اشاره کرده ایم
حکم رفتن به قبرستان در شنبه
صبح شنبه تا طلوع آفتاب برای زیارت اهل قبور فضیلت های زیادی دارد.
رفتن به آرامستان دوشنبه
طبق سنت پیامبر و سیره اهل بیت زیارت اهل قبور مؤمنین در روز دوشنبه مستحب موکد است. سنت پیامبر و سیرۀ اهل بیت نیز به این صورت است.
زیارت آرامستان ها در سه‌شنبه
طبق روایاتی که از معصومین (ع) وارد شده است زیارت اهل قبور در روز سه شنبه بهترین زمان برای زیارت اهل قبور میباشد.
زیارت اهل قبور در روز چهارشنبه
بر اساس سنت های حضرت محمد(ص) و سیره اهل بیت (ع) زیارت اهل قبور مؤمنین در روز چهارشنبه، مستحب و تأکیدی است.
چرا پنجشنبه ها به قبرستان می رویم؟
در حدیثی گفته شده که در شب جمعه (پنجشنبه) اموات به کنار خانه هایشان می آیند. آنها از خانواده خود انتظار دارند که برای آن ها خیرات و یا صدقه ای بدهند. به همین دلیل است خانواده ها در روز پنجشنبه به قبرستان میروند و برای اموات خود فاتحه می‌فرستند و خیرات پخش می‌کنند.
حکم زیارت اهل قبور در روزهای جمعه
در روز جمعه طبق سنت فرمایشات پیامبر زیارت اهل قبور مومنین مستحب است. امام باقر (ع) می‌فرماید که کسی اگر در روز جمعه به زیارت اهل قبور برود در صورتی که در ضیق و تنگی باشد. علم و اطلاع پیدا می کند. پیامبر اکرم (ص) می فرمایند هر که قبر پدر و مادر با یکی از آن دو را هر روز جمعه زیارت کند و در کنار قبر آنها سوره یاسین را بخواند خداوند به شمار هر حرفی از آن، آمرزش و رحمتی نصیب او میکند.
امام صادق (ع) نیز فرمودند: هرکس در شب جمعه برای ده نفر از برادران مرده اش دعا کند. خداوند بهشت را برایش واجب می کند.
علت کراهت رفتن به قبرستان در شب چیست؟
زیارت اهل قبور در شب دارای کرافتهای بسیار زیادی است شب بدترین زمان برای زیارت اهل قبور میباشد. پیامبر اکرم (ص) در روایتی به ابوذر می فرماید: در روز برخی اوقات قبور را زیارت کن و در شب زیارت نکن.
در کامل الزیاره از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود: مردگان را چون پیش از طلوع آفتاب زیارت کنید میشنوند و جواب میدهند شما را و اگر بعد از طلوع آفتاب زیارت کنید می شنوند و جواب میدهند شمارا و اگر بعد از طلوع آفتاب زیارت کنید می شنوند و جواب نمیدهند.
البته شاید علت گراهت شب به زیارت اهل قبور رفتن این باشد که آن ها در شب بر سر سفره ی کرم الهی در کنار نهرهای بهشت متنعم هستند و اگر مومنی به زیارت آن ها برود، با او انس میگیرند و از آن نعمت های بهشتی محروم می‌شوند.
زیارت اهل قبور در شب اشکالی ندارد و آنچه کراهت دارد زیارت قبر افراد مشخص در شب است.
چون در این صورت آنان از ضیافت شب هنگام خود باز می مانند زیارت اهل قبور در آخر هفته یکی از آداب مسلمان به حساب می آید ولی برخی از مردم به دلیل ترافیک جاده ها و مسیر وادی رحمت، در طول روز فرصت نمی کنند تا به زیارت عزیزان خود بروند. این افراد شب را بهترین زمان برای زیارت اهل قبور می دانند و بعد از خلوت شدن مسیر ها و در غروب به دیدن عزیزان خود میروند.
حکم رفتن به قبرستان در روز عید
حکم رفتن به قبرستان در روز عید از نظر علما و فقهای دینی بدعت دارد. به دلیل این که هدف اصلی از زیارت اهل قبور در این است که انسان به یاد داشته باشد که در این دنیا فانی میباشد.
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «انسان به خیال مرگ بیفتد، پاکی را اختیار میکند لذا زیارت اهل قبور را نباید مختص به روز عید کنیم. باید همیشه به اهل قبور سر برنیم تا به خیال مرگ بیفتیم و اعمال خود را طوری کنیم که خدا از ما راضی شود.»
از زیارت اهل قبور به عنوان یکی از اعمال روز عید در هیچ روایت و حدیث ذکر نشده است و زیارت اهل قبور در روز عید سیره ائمه ی اطهار (ع) نبوده است نباید به مومنین اجازه داد که با زیارت اهل قبور در روز عید عید خود را تبدیل به روز حزن و اندوه نمایند.
با توجه به حدیثی از معصوم مبنی بر این که قبل مومن محزون بوده اگر مومنی یکی از نزدیکان خود را از دست داده است نباید در روز عید خود را محزون نشان دهد البته این شادی کردن ها باید بر اساس قواعد و قوانین اسلامی باشد و نباید به شادی هایی با لوازم لهو و لعب تبدیل شوند. این نوع شادی ها در روز عید و دیگر روزهای سال از نظر اسلام حرام می باشد.
رفتن به قبرستان در غروب
حکم رفتن به قبرستان در غروب کراهتهای زیادی به همراه دارد. زیرا موجب می‌شود که مرده‌ها از ضیافت شب هنگام خود باز بمانند. حضور در قبرستان در غروب می‌تواند عواقبی برای انسجام عقل داشته باشد و انسان را دچار توهماتی کند و سبب پیدایش اختلالاتی گردد.
از نظر شرعی حکم زیارت اهل قبور در غروب مانعی ندارد. هر چند برخی در این مورد می‌گویند که کراهت شب زیارت اهل قبور حقیقت دارد. امّا با استناد بر این که امام صادق علیه السلام و برخی دیگر از امامان می‌فرمایند که برخی ائمه شب ها به زیارت اهل قبور می‌رفتند این کار منع شرعی ندارد.
در روایتی هم از امام باقر نقل شده است که آب فرات از بهشت دنیوی نشأت می گیرد. ایشان فرمودند: «برای خدا در مغرب بهشتی است که آب فرات از آن نشأت می گیرد و ارواح مومنان هنگام غروب از قبرهای خود خارج شده و به آن مناطق وارد می‌شوند تا از نعمتهای آن استفاده کنند.
شرایط و زمان زیارت اهل قبور
از حضرت صادق (ع) در مورد حکم رفتن به فیرستان قبل از طلوع آفتاب روایت شده است که مردگان را چون پیش از طلوع آفتاب زیارت کنید آنها سخنان شما را میشنوند و جواب می دهند. شما اگر اهل قبور را بعد از طلوع افتاب زیارت کنید آنها میشنوند و جوابی نمیدهند. زیارت اهل قبور در صبح شنبه و صبح جمعه قبل از طلوع آفتاب فضیلت های زیادی دارد.
رفتن به قبرستان شب اول قبر
پیامبر اکرم (ص) در مورد حکم زیارت اهل قبور در شب اول قبر گفتند: «شدیدترین ساعات برای میّت شب اول قبر است. همان شب اولی که او را دفن می‌کنند چون هنوز اوخود را نیافته است و نمی‌خواهد در آن قبر زندگی کند و ترس از مرگ دارد.»
حکم رفتن زن حائض به قبرستان
برای زیارت اهل قبور وضو و غسل شرط نیست. زیرا گورستان جایی برای پرستش و عبادت نیست و وضو و داشتن طهارت و پاکی برای عبادت هایی همانند نماز خواندن برای اموات، روزه، حج و خواندن قرآن برای اموات است. هدف از زیارت اهل قبور برای عبرت گرفتن است و رفتن زنان به قبرستان با شرایط جایز است. تمامی مراجع تقلید حکم رفتن زن خائض را به قبرستان، جایز می‌دانند. زیارت اهل قبور برای زنان حائض جایز است و این کار در زمانی که عذر شرعی دارند کراهتی ندارد زن حائض می‌تواند نماز میّت نیز بخواند.
آیا زن باردار نباید به قبرستان برود
حکم زیارت قبور برای زن باردار در هیچ آیه و با روایتی منع نشده است. اگر طبق توصیۀ پزشک زیارت اهل قبور منجر به غم و ناراحتی شدید برای زن باردار شود و این ناراحتی موجب آسیب به جنین شود، رفتن به قبرستان زن باردار خوب و جایز نیست. دلیل دیگر این است که چون قبرستان دارای فضای سنگینی است (به خاطر روح هایی است که هنوز نتوانستند بالا بروند) برای زنان باردار مناسب نیست.
حکم زیاد به قبرستان رفتن
حکم زیارت اهل قبور به صورت مکرر و بیش از حد عمل پسندیده ای نیست. در قرآن آمده است که همانگونه که قبلۀ شما یک قبلۀ میانه است شما را نیز میانه‌ای قرار داده ایم. باید این میانه را در حد اعتدال رعایت نمایید و افراط و یا تفریط نکنید. طوری نباشد که تمام اوقات فکر و ذهن شما مشغول زیارت قبور باشد و فکر مرگ و مردگان را از امور دیگر و با الویت تر باز دارد.
چه وقت نباید به قبرستان برویم
زیارت اهل قبور یکی از سنتهای دیرینۀ اسلام است. این رسم در میان شیعیان و اهل سنت هم رواج دارد. زیارت اهل قبور عزیزانی که دست آنها از این دنیا کوتاه است مستحب است.روایت درباره روز یا مناسبتی برای منع زیارت اهل قبور وجود ندارد.