سنگ لحد چیست؟ دلایل استفاده از آن

لَحَد شکافی مستطیل‌ شکل که در انتهای قبر در سمت قبله کَنده می‌شود و مسلمانان مردگان خود را در آن دفن می‌کنند. فلسفه بستن لحد، نرسیدن خاک به جسد است.
لحد شکافی مستطیل‌شکل است که از کندن کناره قبر به وجود می‌آید. برای ساخت لحد، کناره انتهایی سمتِ قبلهٔ قبر را به درازا، به اندازه‌ای که مرده را در آن بخوابانند، می‌کَنند.دهخدا در تعریف لحد گفته است: شکاف کرانه ٔ گور. شکاف به درازا در یک کرانه ٔ قبر که میّت را در آن جای دهند.
به خشت، سنگ، یا چیزی شبیه به آن که لحد را با آن می‌پوشانند، سنگ لحد قبر گفته می‌شود.

سخن بزرگان اسلام درباره اهمیت سنگ لحد

فقیهان مسلمان، بستن لحد را مستحب می‌دانند. همچنین فقیهان شیعه به محکم کردن آن با گل و خواندن دعایی خاص هنگام چیدن سنگ لحد سفارش می‌کنند.

بر پایه فقه شیعه، بستن لحد با خشت مستحب است. فلسفه آن نرسیدن خاک به جسد مرده دانسته شده است. به کار بردن سنگ، نی، چوب یا هر چیزی که از رسیدن خاک به مرده جلوگیری کند نیز جایز است. البته محمدحسن نجفی (درگذشت ۱۲۶۶ق)، نویسنده کتاب جواهر الکلام، بستن لحد با خشت را بهتر دانسته است. بر پایه روایتی در کتاب تهذیب، امام علی(ع) نیز به حسنین وصیت کرد لحد او را با خشت بپوشانند. بنا بر روایتی دیگر، امام علی(ع) لحد پیامبر(ص) را با خشت پوشاند. در برابر، به گفته سید محمدسعید حکیم (۱۳۵۴ق)، از مراجع تقلید، آنچه مستحب است محکم کردن قبر است، اگر چه با غیرخشت باشد.

نظر فقیهان اهل سنت در رابطه با سنگ لحد

برخی از فقیهان اهل سنت، استفاده از چوب و خشتِ پخته‌شده را برای بستن لحد مکروه دانسته‌اند.
فقیهان شیعه بر پایه روایات گفته‌اند بهتر است سنگ لحد با گل محکم شده و هنگام چیدن سنگ، این دعا خوانده شود:

اللَّهُمَّ صِلْ وَحْدَتَهُ، وَ آنِسْ وَحْشَتَهُ، وَ أَسْکِنْ إِلَیْهِ مِنْ رَحْمَتِکَ رَحْمَهً تُغْنِیهِ عَنْ رَحْمَهِ مَنْ سِوَاکَ
خدایا! او را از تنهایی به وصال برسان و ترسش را همدم باش و از رحمت خود چنان به او آرامش ده که از رحمت غیر تو بی‌نیاز شود.
از قطب رواندی محدث و فقیه شیعه قرن ششم هجری، نقل شده شیعیان چیدن سنگ لحد را از سر مرده آغاز می‌کنند.به گمانِ محمدحسن نجفی (درگذشت ۱۲۶۶ق)، نویسنده کتاب جواهر الکلام، دلیل این کار مهمتر بودن سر، از دیگر اعضای بدن است.

چرا روی قبر سنگ لحد می‌گذارند؟

روح میت زمانی که جنازه را غسل می‌دهند و راهی قبرستان می‌کنند، از بالا نظاره‌گر تمامی ماجرا است. وقتی خوب به جسد نگاه می‌کند، متوجه می‌شود که می‌خواهند او را دفن کنند، در این حالت سعی می‌کند اطرافیانش را متقاعد کند که زنده است، اما کسی صدای او را نمی‌شنود.

زمانی که میت را دفن می‌کنند، همچنان تصور می‌کند که از دنیا نرفته، تا اینکه تصمیم می‌گیرد از جای خود بلند شود و سمت خانه و خانواده اش رود. وقتی می‌خواهد بلند شود، سرش به سنگ لحد برخورد می‌کند و اینجاست که متوجه می‌شود، مرده است. البته این روایت بیشتر تمثیلی و استعاری است، نه اینکه جسم میت واقعاً به سنگ برخورد کند.

پس از آنکه میت به مرگش پی می‌برد، یاد دنیا و اعمال اشتباهش می‌افتد. همه به این فکر می‌افتند که چگونه می‌خواهند جواب گناهانی که مرتکب شده‌اند را بدهند. پس از خدا می‌خواهد که او را به دنیا بازگرداند، شاید بتواند کارهای اشتباهش را جبران کند.

در اینجا ندا می‌رسد «اگر با قاطعیت می گفتی که جبران می‌کنی، تو را به دنیا باز می‌گرداندیم».تنها راه بازگشت مردگان به دنیا، درخواست قاطع از خداوند برای جبران است.

خداوند می فرماید که اگر انسان‌ها را به دنیا برمی گرداندیم دوباره همان کارهای پیش را انجام می‌دادند، بنابراین بازگشتی در کار نخواهد بود.

آیا برخورد سر میت به سنگ لحد واقعیت دارد؟

آیا این مسأله حقیقت دارد که در روز اول قبر افراد براى لحظه اى زنده مى‌شوند و به محض این که سر خود را بلند مى‌کنند سرشان به سنگ قبر مى خورد و آن وقت است که مى‌فهمند اینجا کجاست؟
عذاب قبر جسمانى و روحانى است، ولى جسم و بدن برزخى معذب است نه بدن مادى و دنیایى.

تفاوت سنگ لحد و سنگ قبر چیست؟

سنگ لحد جدا از سنگ قبر است و در داخل قبر نزدیک به جنازه میت گذاشته می‌شود. اما سنگ قبر خارج از قبر برای نشانه و پیدا کردن مزار آن فرد گذاشته می‌شود و اطلاعاتی رو آن حک می‌شود.

جسم اصلی انسان پس از مرگ چگونه است؟

روح انسان پس از مرگ و انقطاع از بدن مادى، خود را با بدن برزخى و قالب مثالى مى یابد و مى‌بیند، در واقع روح آدمى با رفتن از حیات دنیوى به حیات برزخى، بدن مادى خود را رها کرده و با بدن مثالى خود متحد مى‌گردد. بدنى که متناسب بانظام برزخى است و اتحادش با روح قوى تر از اتحاد آن با بدن مادى در زندگى دنیوى است.

قالب مثالى موجود در خواب مى‌تواند ما را به بدن برزخى تا حدودى هدایت کند چرا که هنگام خواب که تعلق روح به بدن مادى تا اندازه اى کم مى شود و از حدود مادى تا اندازه اى آزاد مى‌گردد، روح خود را با یک نوع تمثیل مثالى یافته و خود را با بدنى شبیه بدن مادى و دنیوى مى‌بیند و این دلیل روشنى است که روح انسان در صورت عدم تعلق به بدن مادى یا تعلق کمتر، قدرت تمثل به بدن مثالى را دارد. انسان در هنگام خواب و خواب دیدن خودش را با همان بدن مى‌بیند با همان شکل و تصویر و این نشانگر وجود بدن مثالى و قالب برزخى است که با انتقال روح از این عالم مادى به نظام برزخى به وجود نیامده بلکه قبلا هم در آن نظام وجود داشته ولى ما از آن بی خبر بوده‌ایم.

ناگفته نماند که از نظر روایات وجود بدن برزخى امرى مسلم و قطعى است چنان که امام صادق (ع) فرمودند: «اما ارواح مؤمنان در بدنهایى شبیه بدنهاى دنیوى آنان است.» یا در جاى دیگرى فرموده اند: «ارواح انسان ها به صورت جسدهاى دنیوى در درختى در بهشت اند.» که هردو حدیث گویای وجود بدن برزخى و مثالى در عالم برزخ است.

تفاوت لحد و ضریح و دلیل انجام هرکدام

لحد

(لحد) به معناى انحراف است. یا کسى که از راه راست، منحرف شده باشد. مثلا راه تهران از فلان طرف است، اگر کسى از آن راه منحرف شد، مى گویند (التحد) یعنى منحرف شد. مردگان را به دو شکل ممکن است دفن کنند. البته در مورد مسلمانان. وگرنه مسیحیان، مرده را در تابوت دفن مى کنند. مسلمانان مرده را یا به شکل (ضریح) دفن مى کنند، و یا به شکل (لحد).

ضریح

(ضریح) عبارتست از اینکه مرده را در قبرى قرار مى دهند که سراشیبى دارد و رویش به طرف قبله است و پس از آن، بالاى آن سنگ مى‌چینند، به طورى که سنگ با بدن مرده در تماس نیست و پس از آن، براى اینکه خاک روى مرده نریزد، لاى سنگها را گل یا گچ مى‌گیرند و پس از آن، روى آن را خاک مى‌ریزند. این البته صرفاً براى احترام است وگرنه مرده، روحش که در قبر نیست یا در جهنم یا در بهشت است.

همچنان که شستن مرده هم به خاطر احترام است وگرنه چه لزومى دارد که او را با آب سدر یا آب کافور بشوئیم. پیچیدن در پارچه سفید، و تشییع و غیر آن هم، همه براى احترام است وگرنه مرده پس از چند روز، متعفن مى‌شود و کرم مى‌افتد و خلاصه از خاک هم بدتر مى‌شود. اینکه ضریح حضرت امام حسین (ع) و حضرت معصومه (ع) را به این اسم می‌نامند به خاطر همین است.

تفاوت های این دو

نوع دیگر دفن کردن، دفن در لحد است. بدین ترتیب است که پس از آنکه قبر را کندند و به پائین رفتند، طرف قبله قبر را مى شکافند تا مرده را داخل آن قرار دهند در آن صورت، روى مرده به طرف قبله خواهد بود و پشت آن به طرف شکاف مى‌شود.

نتیجه

بنابراین در جاهایى که مرده را در (لحد) مى‌گذارند، مرده در زیر محل گود شدن نیست و کمى آن طرفتر است. ولى در ضریح مرده مستقیما در زیر محل گود کردن است. این دو شکل دفن کردن، به این خاطر بوده است که در زمین هاى نرم و شل نمى توان مرده را به شکل (لحد) دفن کرد چون در موقع ساختن قبر، نمى توان طرف قبله زیر زمین را شکافت چون خاکى که بالاى آن است خواهد ریخت ولى زمینهاى سفت را مى توان به شکل لحد ساخت.

پیغمبر (ص) به این خاطر گفته‌اند (من المهد الى اللحد) که در (لحد) مرده کمى دورتر مى‌رود. یعنى در ضریح مرده را قبل از پوشاندنش کاملاً مى‌توان دید ولى در‌(لحد)، مرده در شکاف گذاشته مى‌شود و به طور کامل دیده نمى‌شود. سخن پیامبر، بى دلیل نبوده است و منظورشان این بوده که تا آخرین محل، در پى علم باشید.

خرید انواع سنگ قبر از سنگ بهشت